وبلاگ باران - آبخیزداری و آبخوانداری ایران

توسعه آبخیزداری در جزیره لاوان

لاوان یکی از ۱۴ جزیره استان هرمزگان و بزرگترین جزیره ایرانی خلیج فارس بعد از قشم و کیش است که در دورترین فاصله نسبت به بندرعباس در فاصله ۱۸ کیلومتری بندرمقام در غرب هرمزگان قرار دارد. این جزیره در سال ۱۳۳۷ از شیخ شعیب (بوشعیب) به لاوان تغییر نام یافت. دهستان لاوان از توابع بخش کیش شهرستان بندرلنگه محسوب می گردد.

لاوان جزیره ای مرجانی متعلق به دوره چهارم زمین شناسی با سواحل و مناظر زیبای مرجانی است. وسعت این جزیره ۸۵۰۰ هکتار در طول ۲۰ و عرض ۵/۴ کیلومتر میباشد. لاوان داری 9 روستاست (لاز - لازه - کرات - دهریز - کوسه - کفیله - هنره - هله و راس) که 8 روستای آن سکنه نداشته و در آستانه نابودی است. تنها روستای آباد موجود دهکده لاوان (ده لاز) است که تاسیسات دولتی. مدرسه و بانک دارد و مجموعا ۱2۰۰نفر جمعیت دارد. جمعیت فعلی جزیره به ۲۵۰۰ نفر می رسد که 1200 نفر اهالی بومی جزیره با مذهب اهل سنت، هزار نفر کارکنان شرکت نفت و مابقی پیمانکاران و پدافند هوایی هستند. فعالیت اقتصادی مردم در گذشته بیشتر صید مروارید و امروزه عمدتا به ماهیگیری و برخی نیز به فعالیت در صنعت نفت اشتغال دارند.

لاوان را امروزه بعنوان جزیره نفت خیز می شناسند و صنایع جزیره منحصر به تاسیسات نفتی است که با نام مجتمع پالایشی لاوان فعالیت دارد و در حال تبدیل شدن به هاب نفتی منطقه است. این جزیره در دیماه سال ۱۳۸۹ به عنوان منطقه ویژه اقتصادی با سه گرایش انرژی. شیلات و آبخیزداری به تصویب رسید.

حوزه آبخیز جزیره لاوان با شیب عمومی ملایم در بیشتر نقاط دارای سطحی نسبتا هموار است. تنها دو رشته تپه ماهوری کم ارتفاع با نقطه مرتفع 37 متر از سطح دریا در طول جزیره از شرق به غرب کشیده شده است. آب و هوای جزیره گرم و مرطوب که درجه حرارت در تابستان به ۵۰ درجه سانتی گراد می رسد. سهم نزولات جوی جزیره بر اساس بررسی یک دوره 10 ساله بارندگی در ایستگاه هواشناسی لاوان بطور متوسط سالیانه 66/203 میلی متر است. بیشترین بارش مربوط به ماههای آذر دی و بهمن می باشد. در پاییز سال جاری (۱۳۹۱) جزیره لاوان با دریافت بارش معادل ۷/۱۹۴ میلی متر پرباران ترین نقطه هرمزگان بود. پوشش گیاهی جزیره بواسطه رطوبت بالا از تنوع خوبی برخوردار است. گونه های بومی کهور prosopis spicigera . کنار ziziphus sp و کرت Acassia nilotica در سطح جزیره گسترش دارند. همچنین درخت زیبای لور (انجیر معابد) ficus bengalensis از جمله پوشش درختی جزیره محسوب می گردد که از دوره حضور پرتغالی ها در جنوب ایران وارد فلور منطقه شده است. درخت گز به عنوان بادشکن در حاشیه قطعات فضای سبز در کمپ ها و نیز مزارع به صورت دست کاشت در جزیره استقرار یافته اند. گونه های گل ابریشم. نخل زینتی. بابل. گل کاغذی و نیلوفر وحشی فضای سبز جزیره را شکل داده اند. در زیستگاه خشکی لاوان آهو و در دریا انواع کوسه. دلفین. لاک پشت. خرچنگ. عروس دریایی. ماهی مرکب. ماهی سرخو و سفره ماهی را می توان دید. لاوان همچنین زیستگاه پرندگان مهاجر نیز به شمار می آید.

خرما و غلات محصول کشاورزی جزیره است. اخیرا در جزیره با آب شیرین مبادرت به کشت صیفی نموده اند و سبزی مورد نیاز را تولید می نمایند. مزارع آلوئه ورا و مرکز پرورش مروارید نیز در جزیره وجود دارد. آب محدودیت اصلی جزیره است. تعدادی آب انبار و چاه آب شیرین در سطح جزیره وجود دارد. توسعه آبخیزداری در جهت استحصال نزولات جوی و مدیریت هرزآبهای سطحی در بارش های فصلی با هدف حفاظت آب و خاک و احیای پوشش گیاهی گامی مهم در جهت سرسبزی و پایداری اکوسیستم این جزیره مهم صنعتی ارزیابی می گردد. تحقق این مهم در وهله اول مستلزم انجام مطالعات جامع آبخیزداری و شناسایی قابلیت های حوزه آبخیز جزیره لاوان است.

تصاویری از جزیره لاوان