آسمان بارانی هرمزگان در هفته پایانی پاییز

آسمان هرمزگان در هفته پایانی پاییز طی روزهای 26 و 27 آذرماه برای چهارمین بار طی فصل جاری باز هم بارید. پس از چندین سال خشکسالی و کم آبی، تداوم بارش های اخیر نوید بخش سالی بهتر از گذشته برای مردم هرمزگان است. در این مرحله شدت بارندگی کمتر و بارش ها ملایمتر از بارش های پاییزی قبلی بود. شهر بندرعباس 4/18 میلیمتر بارش دریافت کرد. سهم نزولات آسمانی جزایر قشم، کیش، ابوموسی و سیری به ترتیب 8/19 - 9/11 - 6/23 و 1/30 میلیمتر ثبت شده است. علی رغم سیلابی نبودن بارندگی در بسیاری از مناطق، طرحهای آبخیزداری در مناطقی از استان، برای چندمین بار در سال جاری آبگیری شدند.   

ایران؛ هرمزگان - جاسک (حوزه آبخیز شهرنی 27/9/1391)

 

طرح آبخیزداری حوزه اگوشک جاسک - بارندگی 27 آذر 1391

 

پیشگیری و مهار سیل حوزه آبخیز تنگ درهمان جاسک (27/9/91)

 

طرح آبخیزداری سد خاکی کوییک جاسک (27/9/1391)

 

ایران؛ هرمزگان - جاسک (سد خاکی رابک 27/9/91) 

 

هر چند آمار بارندگی ثبت شده در ایستگاه سینوپتیک جاسک در تاریخ فوق کم و به میزان ۴/۱ میلیمتر است اما بارش های دریافت شده در حوزه های شرق و غرب جاسک به بیش از ۳۱ و ۴۲ میلیمتر نیز می رسد. بررسی آمار بارندگی بلندمدت استان نشان می دهد هرمزگان در پاییز سال جاری فصل پر بارشی را سپری نموده است به نحوی که در مقایسه با بارندگی بلندمدت استان در این فصل بارش های انجام شده بیش از میزان نرمال یا همان میانگین بلندمدت بارندگی پاییزه استان بوده است. آمارهای تایید نشده این افزایش را بیش از ۴۰ درصد میانگین درازمدت می داند.

شهر بندرعباس - خور گورسوزان (بدون شرح)

راهکارهای مدیریت سیلابهای شهر بندرعباس

یکی  از فاکتورهای مهم در آبخیزداری شهری ، کنترل و مدیریت روانابها در سطح شهر است . با توجه به روند افزایشی وقوع سیلاب در حوزه آبخیز شهری بندرعباس ، تعیین مناطق مولد سیل و اولویت بندی زیرحوزه ها از نظر وضعیت سیل خیزی و سیل گیر بودن به منظور رعایت ملاحظات توسعه شهر در این مناطق ضروری است . از طرفی با توجه به نوع رژیم بارندگی شهر بندرعباس ، سازه های هدایت کننده سیلابها باید به گونه ای طراحی شود که گنجایش هدایت روانابها را داشته باشند . لذا با توجه به اهمیت این شهر بندری و وضعیت موجود آن ، انجام مجموعه اقدامات ذیل   می تواند در جهت مدیریت سیلابهای شهری موثر و راهگشا باشد :

• ضرورت لحاظ نمودن مطالعات سیلاب در برنامه ریزی شهری و تدوین سیاست مهار سیل در راستای طرح جامع توسعه شهر بندرعباس
• آمایش و استعداد یابی اراضی در آبخیزهای مشرف به شهر به منظور توسعه مناسب شهری و توجه به حریم آبراهه ها و مسیرهای سیلابی و همچنین پهنه های سیل گیر در ساخت و ساز شهری .
• تهیه نقشه پهنه بندی خطر سیل و تعیین مناطق پرمخاطره
• اصلاح هندسه معابر شهری و به روز نمودن سامانه تخلیه سیلاب در سطح شهر بندرعباس متناسب با حجم سیلاب ورودی به شهر و روانابهای تولیدی درون محیط شهر و همچنین رفع گلوگاههای هدایت سیلاب موجود در سطح شهر . 
•  
• آبخیزداری، کنترل سیل با احداث سازه های مهندسی ، روشهای غیرسازه ای و مدیریت حوزه های آبخیز 5گانه مشرف به شهر بندرعباس .
• ایجاد کمربند سبز شهر بندرعباس و کمک به مهار فرسایش خاک و کاهش سیل و رسوب ورودی به شهر در کنار سایر کارکردهای آن .

استفاده از سیستم های پیش بینی و هشدار سیل بویژه جهت جلوگیری از خسارات ناشی از سیل در پهنه های سیلگیر شهر و همچنین مناطق در دست بازسازی و عمران شهری که موجب ایجاد اختلال در رژیم سیلاب و تشدید خسارات آن می گردد ، در کنار برنامه های واکنش اضطراری و ارائه بهنگام و هماهنگ خدمات ضروری توام با تغییر درک عمومی از سیلاب شهری از طریق بالابردن سطح آگاهی های عموم مردم از دیگر مواردی است که در راستای مدیریت سیل در سطح شهر بندرعباس موثر ارزیابی می گردد .

امید است با انجام تحقیقات لازم در این زمینه بویژه " اثرات گسترش شهر بندرعباس بر الگوی زهکشی طبیعی و تشدید سیلابهای شهری " و تعیین میزان تاثیر گذاری آن بر توسعه پایدار شهر ، توجه بیشتر برنامه ریزان به این مهم فراهم گردد .  

      تصویری از سیل شهر بندرعباس (خور گورسوزان - بهمن ماه 1383)

پهنه بندی خطر سیل در شهر بندرعباس

دلایل بروز سیلاب در شهر بندرعباس

 نوع اقلیم. موقعیت و نحوه استقرار شهر و از همه مهمتر ضعف سیستم جمع آوری آبهای سطحی از دلایل عمده بروز سیلاب در شهر بندرعباس بشمار میروند که به در زیر به اشاره شده است:

• رژیم بارش رگباری حوزه با شدت بالا در مدت کوتاه و فرسایش پاشمانی خاک که فرصت نفوذ باران به داخل خاک را کاهش می دهد .
• فقر پوشش گیاهی و بالابودن ضریب سیل خیزی در سطح حوزه آبخیز شهر بندرعباس
• خاکهای تکامل نیافته و با ساختمان ناقص و کم عمق در حوزه مشرف به شهر ، مخزن حجیمی برای ذخیره هرزآبهای سطحی نیستند و در نتیجه بخش قابل توجهی از بارش به روان آبهای سطحی تبدیل می شوند .
• استقرار شهر بر روی اراضی پست ، کم شیب و سیل گیر ساحلی .
• گسترش اراضی شهری در 2/18 درصد از سطح حوزه آبخیز شهر بندرعباس و افزایش میزان سیلاب شهری بدلیل گسترش سطوح عایق شهری اعم از آسفالت خیابانها ، معابر ، حیاط و پشت بام ساختمانها و منازل .
• هندسه نامناسب معابر شهری، وضعیت نامناسب شبکه زهکشی و سامانه تخلیه سیلاب شهر بندرعباس و عدم توان تخلیه سیلاب حوزه برون شهری ودرون شهری .